1. Cái bẫy “giỏi là đủ”
Rất nhiều người trẻ đang mắc kẹt trong một niềm tin sai lệch: chỉ cần giỏi là sẽ được công nhận, được trả công xứng đáng.
Bạn học giỏi, bạn kỹ năng tốt, bạn có chứng chỉ, có bằng cấp, có vài năm kinh nghiệm — nhưng vẫn thất nghiệp, hoặc lương không tăng, hoặc khách hàng cứ mãi chê đắt rồi đi mất.
Lý do?
Bạn giỏi, nhưng không ai cần cái giỏi của bạn.
Nghe hơi cay, nhưng đó là sự thật. Thị trường không trả tiền cho những người giỏi một cách chung chung. Họ chỉ trả tiền cho người có thể giải quyết đúng cái họ đang đau đầu.
2. Thị trường là nơi có nỗi đau
Khi một người chủ doanh nghiệp đi tìm nhân sự, họ không tìm “người giỏi nhất thế giới”. Họ tìm người giúp họ đỡ mệt đầu nhất.
• Marketing yếu? Họ cần người kéo được khách về.
• Nhân sự lộn xộn? Họ cần người dọn lại quy trình.
• Sản phẩm không bán được? Họ cần người biết tối ưu tỉ lệ chuyển đổi.
Không ai nói: “Tôi cần một người biết 3 thứ tiếng, từng du học, có tư duy phản biện tốt.”
Họ chỉ cần một người giúp họ bán được hàng, tối ưu chi phí, giữ chân nhân viên, giảm áp lực mỗi ngày.
Thị trường là nơi có vấn đề. Và tiền chỉ chảy về chỗ nào giải được vấn đề đó.
3. Giỏi mà không đúng chỗ, cũng vô dụng
Giả sử bạn là một thợ sửa xe cực giỏi – tay nghề điêu luyện, sửa máy như bác sĩ phẫu thuật.
Nhưng bạn mở tiệm ở một khu phố… toàn người đi xe điện.
Không ai thuê bạn.
Không phải vì bạn không giỏi.
Mà vì bạn giỏi thứ họ không cần.
Câu chuyện này lặp lại ở rất nhiều ngành nghề:
• Designer giỏi, nhưng không biết làm ra mẫu bán được.
• Content writer giỏi, nhưng không hiểu insight khách hàng.
• Developer giỏi, nhưng không giao tiếp được với team.
Giỏi không sai. Nhưng giỏi mà không “trúng”, thì cũng như súng không đạn.
4. Giá trị = Kỹ năng x Vấn đề bạn giải quyết
Có một công thức đơn giản như sau:
Giá trị bạn tạo ra = Kỹ năng bạn có x Độ lớn của vấn đề bạn giải quyết
• Bạn có kỹ năng trung bình, nhưng giải quyết vấn đề lớn (ví dụ: giúp công ty tiết kiệm 100 triệu/tháng) — bạn vẫn có giá trị cao.
• Ngược lại, bạn cực giỏi, nhưng chỉ giải quyết việc vặt vãnh, không ảnh hưởng đến ai — thì giá trị tạo ra vẫn thấp.
Hãy nhìn vào những người được trả lương cao nhất trong công ty. Họ không phải người giỏi nhất, mà là người giải quyết được bài toán đau đầu nhất.
5. Một số ví dụ thực tế
Ví dụ 1: Người bán hàng
Một nhân viên bán hàng không cần quá giỏi ăn nói hay đẹp trai, nhưng nếu biết chốt deal đều đặn, mang về doanh thu mỗi tuần – thì sẽ được giữ lại, tăng lương, thậm chí chia hoa hồng.
Trong khi một nhân viên khác, kỹ năng mềm tốt, tham gia training đầy đủ, nhưng không mang về doanh số – thì chẳng ai giữ lại lâu.
Ví dụ 2: Freelancer
Một freelancer thiết kế logo đẹp, sáng tạo, nghệ thuật… nhưng nếu làm xong khách không dùng được, không in ấn được, không gắn lên sản phẩm – thì cũng bằng không.
Ngược lại, một người thiết kế vừa đủ đẹp, nhưng hiểu nhu cầu thương hiệu, làm đúng cái khách cần, gửi file đầy đủ, đúng deadline – thì khách book dài hạn luôn.
Ví dụ 3: Làm trong công ty
Bạn có thể code nhanh hơn cả sếp, nhưng nếu code của bạn làm cả team phải sửa lỗi liên tục, hay gây delay dự án – thì bạn vẫn là “gánh nặng”.
Một người khác code chậm hơn, nhưng hiểu rõ mục tiêu, làm đúng yêu cầu, giảm thời gian test – sẽ được đánh giá cao hơn nhiều.
6. Thay đổi góc nhìn: Từ “giỏi hơn” sang “giải quyết tốt hơn”
Thay vì cố gắng “giỏi hơn người khác”, hãy chuyển sang tư duy:
“Mình giải quyết vấn đề này tốt hơn người khác như thế nào?”
Cách đặt câu hỏi sẽ thay đổi hoàn toàn hướng đi:
• “Khách hàng đang đau đầu vì điều gì? Mình giúp được gì?”
• “Công ty muốn giảm chi phí ở đâu? Mình góp phần được không?”
• “Ngành mình có xu hướng mới nào? Mình áp dụng ra sao?”
Tư duy này khiến bạn không bị kẹt trong vùng an toàn của kỹ năng, mà luôn đi tìm ứng dụng thực tế cho những gì mình giỏi.
7. Bắt đầu từ việc nhỏ
Không cần giải quyết vấn đề triệu đô ngay lập tức.
Bắt đầu từ những thứ nhỏ:
• Giảm 1 giờ làm việc cho sếp mỗi tuần
• Giúp khách hàng hiểu sản phẩm nhanh hơn
• Tối ưu một quy trình nhỏ, làm tiết kiệm 10% chi phí
• Viết email marketing có tỷ lệ mở tăng 5%
Những thứ này không “lớn lao”, nhưng nó giúp người khác đỡ mệt đầu. Và bạn sẽ được trả tiền cho điều đó.
8. Học giỏi để làm gì?
Học để làm gì, nếu không áp dụng vào thực tế?
Rất nhiều người đang biến việc học thành mục tiêu, thay vì công cụ. Họ học cái mới liên tục, nhưng không bao giờ dùng được vào chuyện gì cụ thể. Học cho “sướng đầu”, học để thấy mình không bị tụt lại.
Học không sai. Nhưng học phải đi kèm với hành động.
Mỗi lần học xong một kỹ năng mới, hãy hỏi:
• “Mình dùng kỹ năng này vào đâu?”
• “Khách hàng nào cần nó?”
• “Nó giải quyết được vấn đề gì?”
Nếu không trả lời được, thì bạn đang sưu tập kỹ năng, chứ không phải xây dựng năng lực kiếm tiền.
9. Kết nối với thực tế & thị trường
Muốn được trả tiền cao hơn? Đừng chỉ học thêm. Hãy gần thị trường hơn.
• Nói chuyện với khách hàng thật
• Quan sát các job tuyển dụng yêu cầu gì
• Lắng nghe sếp hay đồng nghiệp than phiền gì
• Tìm hiểu công ty đang chi tiền vào đâu, vì sao
Từ đó, bạn sẽ thấy rất rõ: họ đang đau đầu vì chuyện gì. Và nếu bạn biết cách làm họ đỡ đau đầu, bạn sẽ có chỗ đứng.
10. Muốn được trả tiền – hãy làm người giải quyết vấn đề
Đừng là người chỉ biết “làm tốt việc được giao”. Hãy là người hiểu được vấn đề đằng sau công việc đó, và tìm cách làm nó hiệu quả hơn, nhanh hơn, ít lỗi hơn, ít tốn chi phí hơn.
Tóm lại:
• Giỏi chưa đủ. Phải giỏi đúng cái người khác cần.
• Không ai trả tiền cho kỹ năng của bạn. Họ trả vì bạn giải quyết được nỗi đau của họ.
• Muốn kiếm được nhiều tiền? Hãy chọn giải những bài toán to hơn.
• Tư duy “mình có gì” phải chuyển sang “người ta cần gì từ mình”.
Người thành công không phải người biết nhiều nhất.
Họ là người giải quyết được nhiều vấn đề nhất.
Bạn chọn kiểu người nào?
0 Nhận xét